wtorek, 30 września 2014

Bauhaus

Bauhaus
Stworzony jako jeden z prądów niemieckiego modernizmu, kierunek architektoniczny, mający na celu połączenie sztuk pięknych z rzemiosłem artystycznym, czyli technika ze sztuką.  Prekursorami byli P.Behrens i H.van de Velde, zaś współpracował z nimi W.Gropius, który zaistniał jako nowoczesny twórca, który to zaczął propagować ideę standaryzacji ze względu na możliwości technologiczne przemysłu budowlanego. Nowa rodząca się koncepcja wzornictwa przemysłowego wraz z nowym podejściem do projektowania form taśmowo. Istotną rolę odgrywały idee polityczne twórców, gównie socjalistyczne.

Bauhaus jako szkoła budownictwa.
Wg Gropiusa, wszyscy rzemieślnicy są artystami, jak też wszyscy artyści powinny być dobrymi rzemieślnikami. W koncepcji zakładał pracę na zasadzie średniowiecznych cechów rzemieślniczych, gdzie każdy ze współtwórców dzieła, przy zachowaniu swoje własnej indywidualności, wnosił wkład w tworzenie jednego wspólnego dzieła, jako naukę rysunku wraz z komponowaniem przestrzennym.
W 1924 przy zmianie władzy na konserwatywną, oskarżeni o szczerzenie myśli socjalistycznych i wywrotową działalność, czemu zaprzeczyli, dostają zgodę na funkcjonowanie jeszcze przez rok. Prze dopuszczeniu osób do polityki, została skojarzona z działalnością komunistyczną.

Idea Bauhausu
Od końca XIX wieku w Europie, niepewności dotyczące uprzemysłowienia produkcji mebli dekoracji powstały pod wpływem rewolucji przemysłowej.  W Anglii, w Niemczech, wiele cech rzemiosł przeciwstawiało się typizacji produktów. Głównym celem przybrano połączenie fachu artysty i technika. Kierunek dokonał radykalnego przewartościowania poglądów na różne  rodzaje sztuki: różne wnoszone koncepcje oprócz funkcjonalizmu, utrwaliły się na długo w projektowaniu przestrzeni i przedmiotów.  Wnosząc ze sobą różne osobiste koncepcje, nierzadko odbiegające od powszechnego poziomu akceptacji. Jako miejsce dyskusji i fermentu umysłowego rozlał się na inne kraje, szczególnie po dojściu do władzy Hitlera, także na USA.
Programem Bauhaus było stworzenie nowoczesnej architektury, będącej funkcjonalną związaną z innymi dziedzinami sztuki, także dążeniem do jedności estetycznych i technicznych dzieła. Duży wpływ miał na kształtowanie się architektury modernistycznej, umocnionej tendencjami abstrakcyjnymi w sztuce i zreformowanie metod jej nauczania.
Do podstawowych zasad należały:
→ funkcjonalność: wymiary człowieka – przesłanki mechaniczne, potrzeby emocjonalne jako psychologiczne;
→ czynniki społeczne, jak rozwój i dobro człowieka, uważana za ważniejsze niż wymogi czysto estetyczne, ekologiczne i techniczne;
→ podział między artystą, architektem, rzemieślnikiem i przemysłowcem do zniesienia;
→ architekt jako projektant życia społecznego, a nie tylko budowli oraz spostrzeżenia, że zorganizowanie przestrzeni wpływa  na sposób działania i myślenia; architektura, jako uregulowanie relacji między krajobrazem, przyrodą i człowiekiem, zaś przy projektowaniu uwzględnienie biologii, socjologii, psychologii, ergonomii;
→ idea wychowanie przez sztukę – tylko od ludzi zależy wartość nowoczesnej architektury, zaś społeczeństwo dostaje taką architekturę, do jakiej dojrzało, zaś ich edukacja powinna być dostosowana do jej odbioru;
→ wprowadzenie do formy architektonicznej także zwyczajów mieszkańców, warunków regionalnych, klimatu i krajobrazu;
→ prefabrykaty (czyli powtarzalne formy), które powinny być tak wytwarzane, by umożliwiały powstanie różnych kombinacji; starania o modularyzację oraz powstanie pojęć technologiczne i nie technologicznego użycia  materiałów;
→ zespoły interdyscyplinarne, jako potrzeba zespołowości przy pracy projektowej, udział w zespołach na zasadzie dobrowolności;
→ projektowanie jako nauka i sztuka; gdzie jako nauka korzysta z metodologii socjologii i innych nauk o człowieku, określając cele funkcjonalne przy zastosowaniu metod matematycznych, zaś jako dziedzina artystyczna pomysł formalny i sztuki pojęcia wprowadza, jako elementy trudne do zdefiniowania;

Obecne Centrum Bauhausu
Centrum znajduje się w Tel Awiw. Jest to instytucja pełniąca rolę wydawnictwa u galerii na temat budownictwa w stylu międzynarodowym, nazywanym Bauhaus. Stworzone w latach 30 tych XX wieku, przez pochodzących żydowskich architektów niemieckich, którzy to przyjechali do Palestyny i przystosowali poglądy modernizmu do lokalnych warunków, tworząc właśnie w tym miejscu największe na świecie skupisko budynków wybudowanych w tym stylu.

Źródło: Internet

niedziela, 31 sierpnia 2014

Style ogrodowe

Style ogrodowe
Ogród angielski –  od XVII popularny, zrywa ze sztucznością i kanonami barokowymi (i francuskim); nawiązuje do ogrodów krajobrazowych;
Jak park angielski, o charakterze nastrojowo  sentymentalnym, nawiązanie do przeszłości przez elementy architektury sztuczne (ruiny spreparowane, obeliski, świątynie – folly, naśladujące gotyckie lub antyczne budowle);  z wykorzystaniem naturalnych warunków terenowych, ogrodzenia zastąpione skałami, żywopłotami, strumieniami;
Ogród francuski – barokowy, regularny, z początkami we Francji w XVII, wychodzący z renesansowych ogrodów włoskich (dodatek do pałaców i dworów – jako ich dopełnienie); waga przy ozdobności; ze zdominowaną i kontrolowaną przez człowieka ideą natury w korespodencji z absolutyzmem oświecenia;
Regularność kompozycji, symetria dwuboczna z alejką główną, drzewa i krzewy formowane (aleje, szpalery, labirynty); kontrast i światłocień istotny (zróżnicowanie wysokości terenu,  kolory roślin); o cechach dynamicznych, efektywne i pokaźne; wzbogacona ławkami, fontannami, rzeźbami; uporządkowany;
Jako dodatek ogrodu – pałace, zamki (na planie podkowy, wcześniej obronne);
Z elementami podkreślającymi reprezentacyjność (strumyk, basen, aleje, pawilony); dalej elementy charakterystyczne dla baroku i rokoko (labirynty, gabinety, boskiety – gaiki, zagajniki z grubym, starym drzewem;  teatry ogrodowe); zwierzyńcami, menażeriami;
Architektura ogrodowa: schody, mury, trejaże, bindaże, portyki (wejścia do sal ogrodowych i gabinetów);  belwedery,  pomarańczarnie (oranżerie);

Ogród rustykalny (wiejski) – zapoczątkowany przez Arts and Crafts, jako jeden z nurtów nowoczesnych w sztuce ogrodnictwa, jako styl odrzucający historycyzm; (Morris); charakteryzowany jako rodzaj wzornictwa ogrodowego o kulcie wiejskiego ogrodnictwa z kwiatami, pnączami; płyty tarasowe poprzerastane trawą i rośliny bylinowe jako nieodzowne; o doskonałym połączeniu geometrycznej konstrukcji ogrodów i miękkością plam roślinnych;
O charakterze naturalnym, o ścisłym związku z otaczającym krajobrazem, z nowoczesną architekturą nie gra;  typowy ogród warzywno – kwiatowy;

Ogród skalny – zbudowany ze skał, kamieni, ziemi; odwzorowanie w niewielkiej skali krajobraz górski dla dekoracji z roślinami ozdobnymi; alpinatoria bez kolekcji roślin górskich i arktycznych, z roślinami dobranymi pod kątek estetyki;

Ogród japońskie – z odmianą ogrodu suchego krajobrazu – karesansui, ogród kamienny; ogród zen; bon setki – jako jej miniatura, która oddziałuje na podświadomość widokiem zawartych tam elementów;
Tradycyjne w japońskiej tradycji, niedaleko domów prywatnych, świątyń i zabytków; naśladujące przyrodę bez jej niszczenia i podbojów, z dbałością o najmniejszy jej element; z mottem: ucz się od natury ale jej nie kopiuj;
Harmonia, prostota, asymetria, elegancja;  woda jako element niezbędny w klasycznej odmianie, wnosi do niego życie; roślinność kolor zielony; kwiaty jako pojedynczy akcent;
Źródła: różne;

środa, 16 lipca 2014

Góry Stołowe

Wilcze Doły, czyli Błędne Skały (Wilde Locher), położone na wysokości ponad 800 skalne miasta (znane Skały Adrszpasko – Teplickie, Czechy), występujące w Sudetach i od 1993 Narodowym Parku Gór Stołowych, polsko – czeska granica. Występujące formy skalne to maczugi, grzyby, słupy;  jajo labirynt skalny obejmuje grzbiet Skalniaka ponad 900 metrów wzwyż (Stoliwo Skalniak);  Nieopodal wodospad pośny i wiele innych form.  Wambierzyce, tzw. Zielona róża, unikatowa forma skalna tworzy jedno z najładniejszych miejsc, z licznymi potokami.
Fort Karola (Blockhaus, Ford Carl) pozostałości, kolo Lisiej przełęczy, wzniesiony na Górze Ptak w 1870 jako strażnica dla granic na rozkaz króla Prus Fryderyka Wilhelma II , obecnie znakomity punkt obserwacyjny dla Gór Stołowych. Zbudowany ze skał piaskowców dookoła.
Niedaleko Kudowa – Zdrój, kaplica czaszek w Czermnej, zabytek sakralny, w dolinie rzeki Czermnicy,  sklepienie wnętrza obiektu sakralnego oraz ściany pokrywa 3 tysiące czaszek ciasno ułożonych, kości ludzkich  z wojen i epidemii, reszta – 25 tysięcy szczątków znajduje się w krypcie pod kaplicą, ciekawsze okazy obejrzeć można na ołtarzu barokowym tam, łącznie z napisem „Powstańcie z martwych” robi wrażenie. Pomnik w trzech językach z napisem „Ofiarom wojen ku upamiętnieniu, a żywym ku przestrodze 1914” są.  Zbudowana przez Wacława czeskiego, ułożona przez grabarza Wacława zadziwiła ilości materiału „budowlanego”, którzy na ich życzenie również dołączyli do kaplicy od wewnątrz (20 lat po ich śmierci, a zmarli 1804). Wbrew wskazaniom, nie umieszczone w ossuarium, które tworzono w miejscach bitew, epidemiach, klęsk głodu. Czaszki noszą ślady swoich historii (zastrzelenie, błędy w sztuce – 2 metrowy Szwed) itd.,
Same Góry Stołowe, Heuscheuergebirge, góry płytowe z płyt piaskowców, niewiele w europie, położona po obu stronach granicy (polsko – czeskiej), z uskokiem tektonicznym na linii Polanica Zdrój – Batorów – Karłów – Ostra Góra, główna oś gór; charakterystyczna dla gór o wyraźnie spłaszczonych rozległych wierzchołkach ze stromymi stokami, jak Przylądek Dobrej Nadziei (Tafelberg – afr.)
W górach są czerwone piaskowce, mułowce i zlepieńce; granit,  marmur śladowo. Sprzyjający teren dla wód mineralnych (Duszniki, Polanica, Kudowa), w ciągu roku więcej dni pochmurnych niż słonecznych. Dodatkowo w okolicy to Dworek Chopina i muzeum papiernictwa w Dusznikach.
Bardzo dobry teren wspinaczkowy, którą w 1910 rozpoczęli Niemcy (do II wojny światowej), zaś po nie kultywowana – bez zwyczaju wspinania się na tego typu formacje skalne, zaś Niemcy przepędzeni i oskarżeniu o szpiegostwo. Czesi również roszczyli swoje prawa do góry.
300 km, ruiny zamczyska Beckov, (Słowacja, Trenczyna, spalony i już nie odbudowany),  


Góry Sowie

Góry Sowie, Góry to obszar 200 km 2, z Wielką Sową o wysokości 1015 m n.p.m., (niedaleko niej Wymarły Las),  reszta szczytów waha się  przedziale 600 – 980: Mała Sowa 972, Kalenica;  najstarsze góry sudetów  ze świerkami, buczynami, cisami; przede wszystkim gnejsy, migmatyty i inne znikome skały,  najstarsze mają 1,2 mld lat; o zróżnicowanym krajobrazu związana z różnorodną rzeźbą terenu przyrody nieożywionej: długie doliny i potoki, zbiorniki wodne, w szczelinach skalnych dużo nietoperzy; kwaśne deszcze w rejonie doprowadziły do klęski ekologicznej (lata 70, 80 XX wieku); wiele przełęczy;
Zamek Książ, z 1288 – 1292 wybudowany przez Bolka i Surowego, księcia. Późniejsze losy zamku to częściowe zniszczenia w wojnie 30 – letniej, parokrotnie zmieniał właścicieli, przebudowywany, do 1941 kiedy nastąpiło przejęcie przez Rzeszę III, która wydrążyła szyb windowy przed głównym portalem, zdewastowany po wojnie przez wojska radzieckie, od 1956 renowacja. Obecnie na terenie Wałbrzycha. Trzeci co do wielkości zamek w Polsce, 400 sal i komnat,
Góry Sowie, Eulengebirge, niedokończony projekt kompleksu niemieckiego w latach 1943 – 1945 obejmująca także Zamek Książ, przygotowywany na nową kwaterę wraz z bunkrami oraz podziemnymi budowlami drążonymi tam.. Do pracy wykorzystywano jak zwykle, więźniów i jeńców.  Z zakładanych 30 tysięcy ton stali cementu na sam projekt, był na wysokim poziomie. Armia Czerwona zniweczyła plany i zniszczyła część. Liczne sztolnie i komory wzmocnione obudowami żelbetowymi, z siecią infrastruktury drogowej i kolejowej, wodociągi, kanalizacja, centrala telefoniczna nadziemna i elektrownie energetyczne, baraki murowane, obiekty jak kasyno nadziemne i siłownia nadziemna, studzienek wentylacyjnych, itp.
Niektóre wejścia zasypane, wysadzone, ślady odnalezione, lecz bez wejścia do Małej i Wielkiej Sowy.
Składała się z: Wolfsberg – Włodarz, Saalberg – Jedlińska Kopa, Mittelberg – Dział Jawornicki, na wzgórzu między Wüstewaltersdorf  - Walim a Dorfbach – Rzeczka, Mulenberg – Moszna, Säuferhöhen – Osówka, Ramenberg – Soboń i Schindelberg – Gontowa.
Do zamku dojazd był jedynie podziemny, którą to drogą doprowadzono wąskotorową kolejkę, tunele samochodowe. Dwa poziomy kuluarów i komór połączone z piwnicami, na głębokości 15 m i 53m,  sztolnie i szerokie korytarze, komory wybetonowane (jedna z nich obecnie z aparaturą sejsmograficzną do celów naukowych);  tamy ceglane, Włodarz z nadziemnymi fundamentami, z podziemną halą, zalana wodą w 1/3; w której w 1945 zamordowano pracujących więźniów,  głównie Żydów których śmierć dała gwarancję tajemnicy konstrukcyjne, źródła podają 30000 więźniów;
Teren bogaty w złoża rudy uranu (element dla broni jądrowej), dla Niemców był terenem rodzimym wtedy.
Inwestycja militarna Riese w Górach Sowich, za pierwsze informacje o kwaterze udostępnione były w 1947r., gdzie inż. Damlus, jako budowniczy obiektów miał najlepszy wywiad i to z jego opowieści pozostało sporo. Dalsze losy tegoż inżyniera zostały owiane tajemnicą (lata 50 – te)., Budowana w pośpiechu, nazwana mianem „jaskinia Hitlera” wraz z pomieszczeniami dla wojsk, ogromne podziemne miasto z przeznaczeniem na siedzibę główną kwatery wojsk i na ich kryjówkę, do której prowadzi 5 wejść. Miasto podziemne w masywie Włodarza. W 2006 grupa odkrywców na własny koszt oczyszczając szyb windowy na Zamku, znalazła dokumenty świetnie zachowane jak prasa niemiecka i radziecka, faktury za cement itp., oczyszczone zostały udostępnione zwiedzającym.
Obiekty Riese dostępne to Fabryki Walimia, Miasto Osówka, Kompleks Włodarz; dodatkowo w okolicy do zwiedzania również zamek Grodno, Zagórze Śląskie z lochem głodowym ze szkieletem księżniczki; jezioro Bystrzyckie z kładką wiszącą o długości 118 m wraz z wodą zawierającą srebro ze starej kopalni oraz stara zapora na Bystrzycy;
Niedaleko atrakcje: Wambierzyce (miasto historyczne dla Polaków, Czechów, Morawian, Niemców, Sanktuarium barokowe, skansen); Twierdza w Srebrnej Górze (Prusy), Twierdza Kłodzka (Czarna Góra), Sanktuarium Barda, Karłów (rezerwat skalny Szczelinie Wielki), Szczawno Zdrój (Park Zdrojowy), Sanktuarium i mauzoleum Piastów Świdnickich w Krzeszowie (zabytek klasy 0, barok); Rezerwat Głazy Krasnoludków, Polanica Zdrój, Kościół Pokoju w Świdnicy; Katedra świdnicka (gotyk zewnątrz, barok w środku); drewniany kościół w sierpnicy (1564); i wiele innych po czeskiej stronie.

Arbeitslager riese, podobóz Gross rosen,  Fuhrerhauptquartier (FHQ)

poniedziałek, 7 lipca 2014

Nieruchomości

Nieruchomość
Nieruchomość jako bezpieczna inwestycja, przynosząca profity. Na wynajem lepiej kupować pokoje nie metry. Najtańsze z licytacji komorniczej.
Licytacje komornicze – 10 – 15 % tańsze;
–  ogłoszenie z dwutygodniowym wyprzedzeniem w prasie lokalnej, w budynkach gmin i sądów [http://www.licytacje.komornik.pl/ informacje na ten temat, oglądanie nieruchomości w wyznaczonych porach, z odpisem protokołu oszacowania nieruchomości, raport biegłego , wypis z rejestru gruntów); mieszkanie zakupione na licytacjach jest bez hipoteki i roszczeń (prawo najmu i dożywotniego używania lokalu jest, obciążone prawem dożywocia, co może być w księdze wieczystej – eksmisja lokatora możliwa, przyzapewnieniu mu lokalu zastępczego);rękojmia 10% ceny oszacowania zwracana w całości; bez udziału komornika i dłużnika z rodzinami, już licytujący którzy nie wnieśli rękojmi, obcokrajowcy – za zgodą państwa,]; publiczne w formie przetargu ustnego, podbijana o minimum 1 % ceny wywoławczej; ważne gdy jeden zainteresowany bierze udział;
– cena wywoławcza to ¾ wartości oszacowanej nieruchomości, wyznaczona przez rzeczoznawcę licytacja pierwsza; druga 2/3 wartości oszacowanej; płatność gotówką, wpłacane do 2 tygodni (jak nie przepada rękojmia), /decyzja kredytowa od 2 tygodni do 1 miesiąca;
– postanowienie o udzieleniu przybicia (od sądu), uprawomocnienie i wpłata kwoty minus rękojmia; decyzja o przysadzeniu własności, wpis w księdze wieczystej, wpis w katastrze nieruchomości, bez aktu notarialnego – postanowienie sądu nim jest; długotrwały proces, bo można zaskarżyć;
– ryzyko od dłużnika: jest zarządcą nieruchomości i dba o niepogorszenie jej stanu; przy zniszczeniach, zarząd odbiera sąd; odwoływania;

Zakup nieruchomości – sprawdzić:
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego – przyszłe plany w związku z okolicą nieruchomości jak drogi, wysypiska; u dewelopera – informacja w prospekcie emisyjnym o przyszłych planach musi być;
Cena nieruchomości – szyba sprzedaż, podejrzanie niska cena;
Koszty bieżące – utrzymania, remonty, bezczynszowe;
Kondycja finansowa nieruchomości – zadłużenie do sprawdzenia w księgach wieczystych (obciążenie hipoteki), zaległości;
Obciążenia (Lokatorzy) – mieszkania z służebnością osobistą (wg aktu notarialnego, ksiąg wieczystych); mieszkania z służebnością osobistą można sprzedać, zaś służebność pozostaje w nim do śmierci; sprawdzenie wymeldowania dotychczasowych lokatorów (zaświadczenie w urzędzie gminy);
Transakcja – umowa przedwstępna w formie aktu notarialnego zabezpiecza przed zmianą warunków (zawarcie w terminie i zasadach umowy bez zmiany ceny); zadatki i zaliczki (przy niewywiązaniu się z umowy, zadatek jest podwojony dla pokrzywdzonego);
Serwisy ogłoszeniowe: metrohouse, otodom, gratka; lokalne ogłoszenia;
Zakup gotowy/ sprzedaż/ wynajem: perspektywa zakupu finansowanego w 100% kredytem, przy 5% wkładu własnego od 2014 r (nowelizacja rekomendacji S); bez zaporowej ceny (cena znacznie odstająca od realiów); bez pomijania grupy docelowej – sąsiedzi i rodzina; agencji nie za dużo; z dostępem 24 godz dla interesantów; ustępstwo w negocjacjach – modne 3 – 4 % oferty cenowej; opis odzwierciedlający realia – do konfrontacji na miejscu; komplet dokumentacji dot prawa własności nieruchomości, dla kobiet sprzątaczka przed kupnem w cenie, dla mężczyzn dokumenty wystarczą;
zarządzanie majątkiem – kilka, kilkanaście godzin miesięcznie: monitoring najemców (zniszczenie lokalu, pozbycie nierzetelnego najemcy, płatności i regulowania zobowiązań, reagowanie w sytuacjach awaryjnych), okresowe szukanie najemców, przeludnienia;
rentowność zakupu/ wynajemu – lokal o zakładanej liczbie pokoi przy minimum metrażu – wynajem w kwocie niższej niż przy standardowym metrażu, zaś cena zakupu znacząco niższa, a rentowność inwestycji większa; dla lokalu 30m2 – kawalerki przekształcone w kompaktowe mieszkania 2 pokojowe; 45, 75;
potencjalna rentowność brutto wynajmu mieszkania maleje z powierzchnią (stosunek rocznego przychodu do wartości nieruchomości), gdzie inwestującego przychodem jest kwota pomniejszona o ¼ lub 1/3;
położenie – centrum lub bardzo dobrą komunikacją do centrum;
źródło: internet, prawo,

poniedziałek, 2 czerwca 2014

Studio

Mieszkanie typu studio
małe kwatery jedno osobowe lub dla pary; pomieszczenie spełnia wiele funkcji w jednym jako sypialnia, salon, jadalnia i kuchnia; gustownie urządzone wygodne i komfortowe;
nowoczesne mieszkaniu typu studio często adaptowane ze starych wysokich kamienic;
z zaznaczonymi wyraźnie strefami, bez podziału ściankami działowymi i parawanami, bez drzwi przesuwnych i innych; strefy są otwarte, co pozwala na wykorzystanie całego metrażu, przy dobrze rozmieszczonym oświetleniu i odpowiednim doborze kolorów, sprawia wrażenie pozytywne (ściany jasne i chłodne – białe, powiększająca optycznie przestrzeń, ciemna podłoga – wnętrze niższe niż jest);
nie drogie w zakupie i w utrzymaniu; najbardziej cieszące się powodzeniem, 30 metrowe;
projekty urządzenia mieszkań typu studio: http://www.dom.pl/jak-urzadzic-male-mieszkanie-typu-studio.html


poniedziałek, 26 maja 2014

DOL

DOL

Highway strip, drogowy odcinek lotniskowy, ostatnio oddany odcinek pomiędzy węzłami Tarnów Północ a Dębica Wschód, odcinki dróg publicznych z przeznaczeniem na lotniska polowe podczas działań wojennych, do lądowania samolotów wojskowych pośród lasów, czteropasmowy, z poszerzonym miejscem na skrajach go, które jako stojanki w przeznaczeniu na obsługę samolotów, itp. Google map https://www.google.pl/maps?q=50.0045772+20.7181985&hl=pl&ll=50.00465,20.718155&spn=0.002107,0.005649&sll=51.992856,17.980199&sspn=4.133747,11.568604&t=h&z=18

Niejednokrotnie w różnym stanie i wyłączone ze względu na nawierzchnię – spore koleiny, uniemożliwiające bezawaryjne lądowanie, do poprawienia wg znawców.
Berlinka, jako przykład jednego z DOLów (Straßenlandeabschnitt), oddana do użytku w 1936, jako lokalna atrakcja, niestety nie wymieniana przez wielu przewodników pomimo zachowania obiektów inżynieryjnych i nawet kompletnych wiaduktów, z utworzonym p wojnie DOL zapasowego w okolicach Wielgowa, na wybetonowanym odcinku o nałożonym asfalcie. 

Berlinka  - historia i teraźniejszość, autostrada Berlin – Królewiec więcej… http://www.berlinka.pcp.pl/

Lista drogowych odcinków lotniskowych w Polsce: http://pl.wikipedia.org/wiki/Drogowy_odcinek_lotniskowy